Giới thiệu chung về lan cattleya.
Lan cattleya có nguồn gốc ở vùng rừng nhiệt đới châu Mỹ. có độ cao từ 650-1700m. Lan cattleya hay còn được gọi là hoàng hậu của các loài lan vì nó có vẻ đẹp rất quyến rũ. Cattleya đa dạng về mặt hoa gồm có cỡ 65 loài nguyên thủy và vô vàn loài được lai tạo với nhau. Lan Cattleya được phân thành hai nhóm: Cattleya một lá: chỉ có một lá trên giả hành, loài này có từ 1-5 hoa lớn. Cattleya hai lá: có hai lá trên giả hành. Giống này có nhiều hoa hơn trên một phát hoa tuy nhiên hoa sẽ nhỏ hơn so với giống cattleya một lá. Lan cattleya là nhóm lan đa thân. Gồm nhiều giả hành mọc thành bụi, các giả hành mọc sát nhau. Các giả hành mới mọc từ căn hành của giả hành cũ. Giả hành khi còn non sẽ có một lớp bẹ màu xanh bao bọc phía ngoài. Khi giả hành trưởng thành thì lớp bẹ này sẽ khô dần đi đồng thời giả hành cũng cứng cáp hơn. Tùy theo giống mà mỗi đỉnh giả hành sẽ có một hoặc hai lá. Dòng một lá thì lá sẽ to và dài hơn so với dòng lan cat hai lá. Cây có phát hoa mọc trên đỉnh của mỗi giả hành. Khi giả hành trưởng thành sẽ mọc lên lưỡi mèo, gặp điều kiện phân, nước, thời tiết thuận lợi thì cây sẽ phát ngồng hoa và nở hoa.
Điều kiện ánh sáng cho lan cattleya:
Lan cattleya ưa ánh sáng tán xạ. Chúng không chịu được điều kiện ánh sáng mặt trời chiếu trực tiếp xuống một cách đột ngột. Điều kiện trồng cattleya dưới một lớp lưới đen 70% cũng mang lại kết quả rất khả quan. Trồng lan cattleya nơi có ánh sáng quá yếu sẽ làm phát sinh mầm bệnh. Đồng thời lá cây xanh ngắt, yếu ớt, thiếu sức sống. Khi treo lan cattleya trên giàn cũng cần chú ý đến khoảng cách giữa các giò lan. tránh để lan sát nhau quá làm lượng ánh sáng phân bổ cho cây không được đều.đồng thời cũng là nguồn phát sinh nấm bệnh cho giò lan. Theo kinh nghiệm của một số người chơi áp dụng cho khu vực miền Bắc. Từ tháng 5 đến tháng 9 ta che khu nuôi trồng với ánh sáng khoảng 60- 70%. Vào đầu tháng 10 ta gỡ bỏ lưới che để gia tăng mức ánh sáng trong suốt mùa đông cho cây. Điều này cho phép cây lan nhận được ánh sáng mặt trời nhiều và đảm bảo rằng cây không bị chiếu nắng trực tiếp lúc giữa trưa.Nhiệt độ dành cho lan cattleya:
Cây lan cattleya thích hợp ở nhiệt độ từ 23-29°C. Vào ban ngày và từ 15-18°C vào ban đêm. Cây có thể chịu được ngưỡng nhiệt độ cao hơn hoặc thấp hơn so với ngưỡng nhiệt độ thích hợp từ 5-7°C nhưng cây sẽ kém phát triển. Nếu ngưỡng nhiệt độ trên kéo dài.Chế độ nước cho cây lan cattleya:
Đặc điểm lan cat là giống lan có giả hàng dự trữ dinh dưỡng và nước. Lượng nước dự trữ được trong giả hành là rất lớn nên cần lưu ý không nên tưới nước quá thường xuyên cho cây. Điều này sẽ làm cây sảy ra tình trạng thừa nước và gây thối nhũn giả hành. Chú ý về khoảng thời gian khô giữa hai lần tưới cho cây để kích thích sự mọc rễ. Chế độ tưới cho lan cat cũng tùy thuộc vào giá thể trồng cây. Thường nếu như trồng bằng than ở khu vực miền Nam thì mùa khô ta tưới hai lần cho cây vào 9h sáng và 4h chiều. Vào mùa mưa thì ra tưới 1 lần/ ngày cho cây vào 9h sáng. Tương tự với miền Bắc ta dựa vào điều kiện thời tiết để tưới cho cây. Với giá thể băng than thì ta không cần bận tâm lắm về việc thối giả hành vì giá thể này giữ ẩm ở mức độ trung bình. Các tỉnh phía Bắc, có mùa khô ngắn. Các tỉnh miền trung có mùa khô quá dài thì việc tưới nước phải được vận dụng một cách cụ thể cho từng vùng.Lan cattleya là loài lan chịu được khô giữa các lần tưới nước sau khi trổ hoa. Điều này giúp cho sự phát triển giả hành tốt thêm. Phải chắc chắn là chậu cây phải thoát nước tốt và kịp thời. Khi tưới, ta có thể thể tưới ngay lên cây và nước phải thoát nhanh khỏi chậu. Ta có thể để nước chảy vào cây khoảng 30 giây, giả hành sẽ hấp thu đủ nước và dự trữ lại.
Nếu cây Cattleya ra hoa vào mùa đông hay mùa xuân điều này có nghĩa là cây đã nghỉ ngơi đầy đủ (khoảng 6 – 8 tuần). Suốt thời kỳ này chỉ cần tưới nước 1 lần/tuần và giữ ánh sáng đều đặn như nhau. Nhưng nếu cây nở hoa vào mùa hè nghĩa là cây không cần phải nghỉ nữa. Nói chung lan cattleya phát triển tốt nhất khi giá thể trong chậu khô đi giữa hai lần tưới. Tương tự như chúng sống trong tự nhiên (mọc trên đỉnh của các cây) cây thường khô ráo giữa hai trận mưa.Bón phân cho lan cattleya.
Lan cattleya ở giai đoạn cây non mới ra chai thì bón phân ở nồng độ thấp bằng một nửa so với khuyến cáo. Ở giai đoạn cây lớn thì tăng lượng phân lên. Mình thường bón NPK 30-10-10 ; 3 lần/ đợt. Mỗi lần cách nhau 6 hôm rồi tiếp đến là một đợt 30-30-30 rồi lại quay lại chế độ 30-10-10 ở nồng độ 1gam/ lít nước.. Ở giai đoạn cần kích hoa cho lan cat thì dùng loại phân siêu lân. Có hàm lượng lân cao hơn đạm và kali với nồng độ 1gam/ lít nước cho cây cattleya. Bổ sung thêm các loại như b1, atonik, dekamon cho cây mỗi loại trên có thể pha chung với phân NPK để xịt cho cây lan cat . Nói chung vấn đề phân thuốc ta không nên quá lạm dụng. Chỉ bón với nồng độ thấp hơn so với khuyến cáo cho cây. Chi tiết hơn về phần phân thuốc các bạn xem ở phần cuối của bài ” kích hoa cho cây lan cattleya”Thay chậu cho lan cattleya.
Lan cattleya sau 2-3 năm trồng cần phải thay chậu cho cây. Nhằm kích thích cây đẻ nhánh và ra rễ mới. Chậu cây đủ tiêu chuẩn thay chậu/ tách chiết khi bụi có 7-8 giả hành trở lên. Thời điểm thay chậu/ tách chiết cho lan cattleya vào thời kì các giả hành đã phát triển đến mức độ tối đa và sau thời điểm hoa đã tàn. Không tách chiết trong giai đoạn giả hành non đang phát triển chưa đạt đến mức độ trưởng thành, sẽ gây ảnh hưởng đến thế hệ giả hành năm sau của cattleya.Trước khi thay chậu nên ngưng tưới nước một hôm cho cây. Cẩn thận dỡ cả bụi cây cùng giá thể ra. tỉa bớt các rễ hư hỏng rồi cắt cây. Vị trí cắt giữa phần gốc nối của các giả hành. Sử lý vết cắt bằng sơn móng tay hoặc các loại sơn sắt, sơn gỗ đều được.
Đối với cây trồng lại mà không tách chiết thì ta chỉ cần cắt tỉa rễ già của cây rồi trồng lại vào giá thể mới. Chú ý giá thể cần được xử lý nấm mốc tốt, và ngâm no nước với giá thể là than.Sau khi trồng ta ngưng tưới nước 1 ngày cho cây. Đến ngày hôm sau thì tưới trở lại bình thường. Dùng B1 (ml) + dekamon (ml) +nước (ml) tỷ lệ (1:1:1) phun 5 ngày một lần/ đợt phun 3 lần liền để kích rễ cho cây cattleya mới trồng)Mùa nghỉ của lan Cattleya:
Cattleya là một giống lan có mùa nghỉ. Ở điều kiện khí hậu và thời tiết Việt Nam, ta nên cho cây Cattleya nghỉ mỗi năm một tháng. Mùa nghỉ của lan Cattleya bắt đầu ở các tỉnh phía Nam trong suốt tháng 4. Các tỉnh phía Bắc trong tháng 1. Các tỉnh từ Bình Thuận đến Thừa Thiên Huế mùa nghỉ bắt đầu trong tháng 8. Trong mùa nghỉ, cây không đòi hỏi dinh dưỡng và nước tưới. (vì thế trong mùa này nên để cây vào chỗ khô và mát) Chỉ duy trì lượng nước tưới một lần/ngày. Nhiệt độ thích hợp trong mùa nghỉ của Cattleya càng thấp càng tốt, khoảng 10°c cho vùng lạnh và 25°c cho vùng nóng.Kích hoa cho cây lan cattleya – sưu tầm từ Bác Tuấn Kiệt – TP Huế
Lan cattleya đến tuổi trưởng thành, đạt từ 3-4 giả hành lớn trở lên phát triển tốt, sung mãn. Nếu không kích thích ra hoa thì cây vẫn có thể đậu hoa. Tuy nhiên để có xác xuất ra hoa cao hơn và hoa khỏe hơn do không bị trường hơp cây vừa ra hoa vừa ra mầm mới thì ta có thể sử dụng biện pháp kích hoa cho cattleya. Nếu kích sớm thì khả năng đậu hoa sẽ cao hơn nhưng ảnh hưởng đến quá trình phát triển của giả hành và thể hệ giả hành đợt sau. Vấn đề này, mình không dám quả quyết kích như thế nào là trúng thời điểm. Nhưng qua thực tế nuôi trồng, mình xin phép được nêu lên những gì mà hiện nay mình đang thực hiện.
Đa số cattleya đều nở hoa theo mùa. Mình liệt kê những dòng đại diện để các bạn tiện theo dõi :
– Dòng Chialin : thường nở hoa vào mùa xuân và mùa đông.( riêng cây Tân thị ngoài mùa đông và xuân, còn có thể nở hoa vào mùa hạ )
– Dòng Blc. Sanyang Ruby : nở hoa vào mùa xuân và mùa đông.
– Dòng Pot. Sally Taylor : nở hoa vào mùa xuân và mùa đông.
– Dòng Chunyeah : dòng này thì phức tạp hơn.
– Blc. Chunyeah No1, Cu#10, Cu#15 nở hoa vào mùa xuân, mùa thu và cả mùa đông.
– Blc. Chunyeah #8 chỉ nở hoa vào mùa xuân và mùa đông.
– Blc. Chunyeah # 17 nở hoa vào mùa thu…
– Dòng Shinfong Luohyang : nở hoa vào mùa xuân và mùa đông.
– Dòng trắng như Bạch ngọc, Lc. Orglades, Grand, Lc. Longriver compton nở hoa vào mùa xuân và mùa đông.
– Cây Kim tinh và bạch ngọc còn nở hoa vào mùa thu.
– Dòng xanh như Blc.Ports of Paradise, vua mèo… : nở hoa vào mùa xuân, mùa thu và mùa đông.
– Dòng tím như Lc. Pamela, Blc.Seto, Blc. Pink Emperor, Blc. King of Taiwan…: nở hoa vào mùa xuân và mùa thu. ( cây Đại tân 1 còn nở hoa vào mùa thu ) ………………..
Vì vậy trước hết nên phân loại cây theo các kích cỡ. ( mô con, cây bắt đầu trưởng thành và cây trưởng thành sung mãn…). Cây thuộc các dòng đỏ, vàng, tím, xanh…treo vào từng khu vực riêng để dễ dàng trong việc chăm sóc và kích hoa. Các bạn để ý ở Huế, những cây lan cattleya có hoa nở vào mùa thu đến đầu mùa đông. Nghĩa là chồi con bắt đầu nảy mầm từ giữa mùa xuân đến mùa hạ, thường xảy ra hiện tượng giả hành chưa kịp đứng tép đã mọc chồi con mới.Các giả hành phát triển trong giai đoạn này rất tốt.
Vì vậy để hạn chế hiện tượng nhảy chồi con làm ảnh hưởng đến chất lượng hoa ( chỉ là hạn chế thôi nghen, chứ không phải tuyệt đối 100% ). Mình thường kích hoa khi chồi con khoảng 8-10cm vào mùa này. Vào mùa đông cây phát triển chậm, hiếm khi nhảy chồi con. Vì vậy những cây có hoa nở vào cuối mùa đông và mùa xuân. Mình thường kích hoa khi ngọn lá bắt đầu hé mở. Với việc kích hoa như vậy, mình thấy số lượng cây đậu hoa ở trong vườn cũng tương đối. Giả hành phát triển bình thường, ít có dấu hiệu suy thoái.
Khi kích hoa cần chú ý đến yếu tố phân bón, chế độ tưới và chế độ nước cho cây lan cattleya (bài tham khảo)
Trước khi dùng phân kích hoa, mình che thêm một ít lưới trên giàn. (chỉ vài dong lưới, chứ không phải nguyên mảng ). Không tưới nước một ngày, sau đó số lần tưới nước chỉ bằng một nửa so với bình thường. Ba ngày sau tháo các dong lưới đó ra và bắt đầu tưới phân kích hoa liên tục. Từ hai – ba lần trong hai đến ba tuần với liều lượng 1gam/ lít nước. Tiếp đến là phân NPK 20-20-20. Rồi lăp lại như cũ. Khi nụ hoa lan catleya cao 2-3 phân thì chỉ dùng 1gam/ lít nước phân NPK 6-30-30, 20-20-20 và xen kẽ thêm hai lần phân rong biển cho hoa thắm. Sử dụng kết hợp với các chất kích thích sinh trưởng như atonik, dekamon để giúp khỏe cây
Vào mùa hoa, mình thường tưới thuốc tím. ( 1g/4lít nước ) và MgSO4 ( một muỗng súp/4lítnước ). Lúc đầu mình sử dụng hai loại này với mục đích chỉ để phòng bệnh và xả muối. Nhưng sau này đọc một số tài liệu thấy chúng cũng có tác dụng trong việc kích hoa. Nhân đây mình cũng xin nói thêm về việc kích hoa cho trúng Tết và trổ nhiều bông cùng một lúc.
Đánh giá
Chưa có đánh giá nào.