Cây tùng bách tán – tên khoa học Araucaria excelsa. Họ: Bách tán – Araucariaceae
Hình thái cây tùng bách:
Cây gỗ trung bình hay lớn, cao 10-20m. Thân thẳng hình trụ. Tán hình tháp, cành mọc ngang quanh thân thành từng tầng trông như hàng trăm cái lọng chồng lên nhau nên có tên cây bách tán.
Lá ở cành non hình mũi dùi cong, co 4 cạnh, hơi dẹt, thường xanh thẫm quanh năm. Nón đơn tính khác gốc. Nón đực hình trứng dài mọc đơn độc ở đầu cành. Nón cái có lá noãn và lá bắc dính liền nhau, nhưng lá bắc không phát triển. Lá noãn hình tam giác, đỉnh có mũi nhọn quặp vào trong. Hạt có cánh mỏng ở hai bên.
Phân bố của Araucaria excelsa
Cây nhập nội từ châu úc ( nguồn gốc của bách tán là đảo Tân Caledoni, thuộc Châu úc) từ đầu thế kỷ XX để trồng trong các công viên và vườn nhà gia đình. Đầu tiên nhập vào Hà Nội. Hiện nay gặp ở rất nhiều tỉnh và thành phố của Việt Nam như một cây cảnh.
Đặc điểm sinh học tùng bách:
Cây thường xanh, sống lâu năm, ưa sáng. Chịu nóng và chịu rét đều khỏe. Hệ rễ phát triển đâm sâu vào đất nên Bách Tán chịu gió, rất ít khi bị đổ cây, gãy cành trong mùa mưa bão. Tùng bách tăng trưởng nhanh. thường trồng ở các đô thị nơi đất tốt, tầng đất sâu dày, thoát nước đủ ẩm. Nhưng bách tán cũng phát triển trên đất cạn sỏi, nghèo chất dinh dưỡng. Nhưng chú ý nơi trồng Bách Tán không bị cớm bóng và đọng nước lâu. Có thể trồng ở độ cao ngang mặt nước biển đến nơi có độ cao 1000-1500m nhưu Bạch Mã, Sa Pa, Tam Đảo, Đà Lạt.
Công dụng của tùng bách tán:
Gỗ có thể dùng trong xây dựng, vỏ có tinh dầu.
Kỹ thuật nhân giống, gieo trồng Bách Tán.
Bách tán thường nhân giống bằng hạt. Thường cây bách tán trên 30 tuổi mới ra quả và theo chu kỳ 3-5 năm mới cho quả một lần. Cần phải lấy hạt ngay trên cây khi quả chưa nứt ra để gieo hạt. Hạt đã rơi xuống đất là không nảy mầm. Hái quả về phải bóc lấy hạt và gieo ngay càng sớm càng tốt vì hạt rất nhanh mất sức nảy mầm. Nếu để quả 5-7 ngày sau khi hái về mới gieo, tỷ lệ nảy mầm của hạt chỉ còn 20-30% . để quá 12-15 ngày hạt sẽ không còn sức nảy mầm nữa.
Hạt gieo sau 5-7 ngày sẽ nảy mầm. Khi cây con đạt chiều cao 5cm sẽ mang ươm ở vườn. Tiếp tục chăm sóc khoảng 25-30 tháng khi cây cao trên 2m sẽ mang đi trồng vĩnh viễn.